Yazar Kontrol Listesi

Bağımlılık Yapan Maddelerin Gebelik Döneminde Kullanımının Değerlendirilmesi

Ayçe ÇELİKER*º , Damla BOLAT**

* ORCID NO: 0000-0001-6753-6844, Department of Clinical Pharmacy, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara, 06100
** ORCID NO: 0000-0003-3824-3393, Department of Pharmaceutical Technology-Cosmetology, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara, 06100

º Corresponding Author: Ayçe ÇELİKER
Tel: 0312-305 21 33, Fax: 0312-305 20 39, e-mail: aycelike@hacettepe.edu.tr

ÖZ

Madde bağımlılığı dünyanın her yerinde giderek artan önemli bir problemdir. Alkol ve sigara bağımlılığı yanında uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanımında da çok ciddi artışlar görülmektedir. Bu
maddeleri kullanan bireyler kendilerine ve çevrelerine ciddi zararlar vermektedir. Gebelikte bu tür maddelerin kullanımı anne sağlığını ve fetüsün gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Madde bağımlısı kadınlar gebelik sırasında kontrollerini yeterince yaptırmamaktadır ve madde bağımlısı oldukları son aşamada ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle sağlık personelinin başta ilaç ve başka maddelerin kötüye kullanımını engelleyici çalışmalar olmak üzere, madde kullanan gebe kadınları erken dönemde belirlemesi, yönlendirmesi ve eğitimi, böylece kullanılan maddenin/maddelerin gebe, fetüs ve yenidoğan üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi yönünde etkinlik göstermesi gerekir. Bu çalışmada Türkiye’de sıklıkla kullanılan yasa dışı maddelerin ve yasa dışı olmayıp suistimal edilen madde ve ilaçların yapıları, genel etkileri, metabolizmaları ve gebelikte kullanıldığında anne ve fetüse olan etkileri derlenmiş olup madde bağımlılığının önlenmesi ve tedavisinde eczacıların rolü vurgulanmıştır.

Anahtar kelimeler: Yasa dışı madde, bağımlılık, suistimal, kötüye kullanım, keyif verici, gebelik, teratojenite.

Laktasyon Döneminde Bitkisel Ürün Kullanımı

Ayperi PAYAS* , Ayçe ÇELİKER**º

* ORCID NO: 0000-0002-6625-7947, Department of Clinical Pharmacy, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara,
** ORCID NO: 0000-0001-6753-6844, Department of Clinical Pharmacy, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara,

º Corresponding Author: Ayçe ÇELİKER
Phone: 0312-305 21 33, Fax: 0312-305 20 39, e-mail: aycelike@hacettepe.edu.tr

ÖZ

Son yıllarda, çeşitli endikasyonlarda bitki ve bitkisel ürün kullanımı son derece popüler hale gelmiştir. Bunun nedeni muhtemelen, doğal olan her şeyin zararsız olduğu şeklindeki yaygın inanıştır. Bu düşünce ile emziren anneler de süt üretimini artırmak (galaktagog) veya doğum sonrası dönemde karşılaşılan rahatsızlıkları tedavi etmek amacıyla yaygın olarak bitkisel ürünleri kullanmaktadır. Ancak bitkisel ürünlerin etkinlikleri, toksisiteleri ve bebekler üzerindeki etkileri ile ilgili yeterli çalışma yapılmamış olması, içeriklerinde pek çok biyoaktif bileşen bulunması ve kontrollerinin yetersiz olması hem anne hem de bebek için tehdit oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı, başta hastaların en yakın sağlık danışmanı olan eczacılar olmak üzere, hekimler, hemşireler gibi diğer sağlık hizmeti sunucularına emziren annelerde kullanımı yaygın olan popüler bitkisel ürünlerin güvenliliği ve bebekler üzerindeki etkileri hakkında bir rehber oluşturmak ve
istenmeyen etkilerin önüne geçmek için, “doğal” kelimesinin “güvenli” ile eş anlamlı olmadığı konusunda farkındalıklarını artırarak bitkisel ürünlerin dikkatli kullanılmasını sağlamaktır.

Anahtar kelimeler: Bitki, bitkisel ürün, emzirme, laktasyon, galaktagog, güvenlilik.

Varfarin ve Bitkisel Ürünlerle Etkileşimi: Vaka raporları, Preklinik ve Klinik Çalışmalar

İçim GÖKKAYA* , Tuğba SUBAŞ** , Gülin RENDA***° , Ufuk ÖZGEN****

* ORCID: 0000-0003-0803-2886, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi ABD, Trabzon, TÜRKİYE
** ORCID: 0000-0002-0956-6567, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi ABD, Trabzon, TÜRKİYE
*** ORCID: 0000-0001-6323-0338, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi ABD, Trabzon, TÜRKİYE
**** ORCID: 0000-0001-9839-6717, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi ABD, Trabzon, TÜRKİYE

º Corresponding Author: Gülin RENDA
Phone: 04623778830 – 05323331133; e-mail: gulingurhan@yahoo.com

ÖZ

Bitkiler çok eski dönemlerden beri hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılmaktadır. Bitkisel ürünlerin popülaritesi ve bilinçsiz kullanımına bağlı olarak sağlık sorunlarının ortaya çıkma
riski de gün geçtikçe artmaktadır. Bitkisel ürünler ve özellikle dar terapötik indekse sahip olan ilaçların eş zamanlı kullanılması çok ciddi toksik etkilerin meydana gelmesine yol açabilir. Atriyal fibrilasyon, venöz tromboemboli, derin ven trombozu, pulmoner emboli, protez kalp kapakçığı ve miyokard enfarktüsünü tedavi etmek veya önlemek için kullanılan varfarin, epoksit redüktaz enzimini bloke edip vitamin K ve vitamin K epoksit dönüşümünü engelleyerek antikoagülan etki gösterir. Varfarin, gastrointestinal sistemden hızla emilir, yüksek biyoyararlanıma sahiptir, oral yoldan 90 dakika sonra kan plazmasında maksimum konsantrasyona ulaşır ve bu nedenle klinikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Varfarinin birçok ilaç, bitkisel ürün ve gıda ile etkileşim potansiyeli bulunmaktadır ve yapılan çalışmalar sonucunda en sık bitki-ilaç etkileşimine neden olan ilaç olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada, literatürde bulunan varfarin-bitki etkileşmesine ait vaka raporları ele alınmış ve hasta tarafından kullanılan bitki/bitkisel ürün, hastanın varfarin dışında kullandığı ilaçlar ve etkileşimle ilgili ortaya çıkan klinik belirtiler derlenmiştir. Buna ek olarak, vaka raporlarında etkileşime girdiği bildirilen bitkilerle ilgili yapılmış in vivo, in vitro ve klinik çalışmalar araştırılarak bitkisel ürün, dozu, kullanım süresi, çalışma tipi, varfarin dozu ve etkileşim mekanizmasıyla ilgili elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Bitkisel ürünler varfarin metabolizmasında rol oynayan CYP2C9, CYP3A4 ve CYP1A2 enzim aktivitelerini ve P-glikoproteini indükleyerek veya inhibe ederek etkileşime neden olmaktadır. Olası advers ilaç reaksiyonlarının ve toksik etkilerin önlenebilmesi ve akılcı ilaç kullanımının sağlanabilmesinde sağlık personelinin sorumluluğu ve bitkisel ürünlerin sağlık personeli danışmanlığında kullanıma sunulmasının önemi ortaya çıkmaktadır.

Anahtar kelimeler: Varfarin, ilaç-bitki etkileşimleri, ilaç-besin etkileşimleri, P-glikoprotein, akılcı ilaç kullanımı, bitkisel ürün.

Tirozin Kinaz İnhibitörü Bileşiklerin Tasarımı ve Antikanser Etki Mekanizmaları

Süreyya ÖLGENº* , Ahmet Mesut ŞENTÜRK**

* ORCID: 0000-0002-0725-8413, Biruni Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Kimya Anabilim Dalı, 10. Yıl Cad. No:45 Topkapı/ İSTANBUL
** ORCID: 0000-0001-6818-6161, Biruni Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Kimya Anabilim Dalı, 10. Yıl Cad. No:45 Topkapı/ İSTANBUL

º Corresponding Author: Süreyya Ölgen
Tel: 444 8 276, Fax: 90 212 416 46 46, e-mail: solgen@biruni.edu.tr

ÖZ

Kanser, hücrelerin kontrolsüz bölünmesi ve çoğalması ile ortaya çıkan, genetik ve çevresel koşulların etkisi altında olan kompleks bir hastalıktır. Bilinen 100’den fazla kanser türü mevcuttur ve bu
kanserler için belli tedaviler geliştirilmiştir. Dünya üzerindeki hiçbir insanın DNA’sı birbirine benzemediği için hastalar benzer tedavilere farklı cevaplar vermektedir. Tirozin Kinazlar (TK’lar) insan hücresinde sinyal iletimine dahil olan bir enzim ailesidir. TK’lar, normal fizyoloji için gerekli olup, fonksiyonunun bozulması sonucu anormal hücre aktivitesine ve kanser başta olmak üzere immünolojik, nörolojik, metabolik ve enfeksiyon hastalıklarına neden olmaktır. Kinazlar arasında, Abelson Lösemi (Abl), sarkoma (Src), epidermal büyüme faktörü reseptörü ve vasküler endotelyal büyüme faktörü reseptörü seçici inhibisyon için birincil moleküler hedeflerdir ve tirozin kinaz inhibitörlerinin en başarılı hedeflenmiş tedavisi olarak kabul edilirler. Günümüzde kanser tedavisinde sıkça kullanılan Tirozin Kinaz inhibitörlerinden (TKI’leri) Amerikan Gıda ve ilaç Dairesi tarafından onaylanmış birçok ilaç mevcuttur. Bu derlemede TKI olarak tasarlanan bileşiklerin tasarım stratejileri, yapı-protein etkileşim ilişkileri, inhibitör tasarımında hedef alınan kinazların fonksiyonel rolü, kinaz inhibitörlerinin bağlanma modlarının yapısal analizi, terapötik kullanımları mevcut gelişmeler hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar kelimeler: Kanser, inhibitör tasarımı, TKI’leri, yapısal analiz, selektivite.

Hidroksiklorokin: SARS-CoV-2’ye Karşı Kemoprofilaksi İçin Potansiyel Aday Bileşiklerin Tanımlanması Yönünde Benzerlik Araştırması ve Yapı Tabanlı Sanal Tarama

Shravan Kumar PASWAN°*† , Virendra NATH***† , Pritt VERMA** , Arun Pratap SIKARWAR**** , Sudhir K. VERMA*****

* ORCID: 0000-0002-2729-6257, CSIR-National Botanical Research Institute, Lucknow, Uttar Pradesh, India
** ORCID: 0000-0003-1433-2623, CSIR-National Botanical Research Institute, Lucknow, Uttar Pradesh, India
*** ORCID: 0000-0003-1367-7144, Central University of Rajasthan, Ajmer, India
**** ORCID: 0000-0001-5322-3951, Department of Zoology, Dayalbagh Educational Institute, Agra, Uttar Pradesh, India
***** ORCID: 0000-0002-7713-2250, Department of Chemistry, Dayalbagh Educational Institute, Agra, Uttar Pradesh, India
† Equally contributed authors

° Corresponding Author; Shravan Kumar PASWAN
e-mail: paswanshravan@gmail.com

ÖZ

Yeni şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2’nin (SARSCoV-2) mevcut pandemisi korkunç bir sağlık trajedisidir. Bu virülan hastalıkta, hesaplamalı yaklaşım, enfekte popülasyonun tedavisi için etkili bir iyileştirici tıbbi ajan oluşturmak için en umut verici seçenek olarak görünmektedir. Mevcut araştırma, yeni koronavirüsle (COVID-19) mücadelede farmakoinformatik çalışması kullanarak, hidroksiklorokine benzer ilaç olma özelliği gösteren bileşikleri analiz etme eğilimindedir. Moleküler yerleştirme (docking) esaslı sanal tarama Glide kullanılarak gerçekleştirilmiş ve ardından Absorbsiyon Dağılım Metabolizma Eliminasyon (ADME) tahmini yapılmıştır. Hidroksiklorokin, semptom hafifletici etki potansiyeli gösterdiği için
karşılaştırma kriteri olarak kullanılmıştır. Hedefe dayalı sanal tarama çalışması, 10695 pubChem bileşiğinden bağlanma enerjilerine ve docking skorlarına göre en üst sırada yer alan 28 bileşiği ortaya çıkarmıştır. İlave ayıklama işleminde, 7 bileşik, hidroksiklorokine benzer etkileşimleri, karşılaştırılabilir bağlanma enerjisi ve 6LU7 bağlanma cebinin şekil tamamlayıcılığı temelinde seçilmiştir. Üç boyutlu bağlanma pozu ve taranan 7 aday bileşiğin kimyasal olarak gerekli özellikleri, referans bileşik ile başarılı bir şekilde eşleştirilmiştir. Bu adaylar, SARS-CoV-2’nin (PDB ID 6LU7) aktif bölgesinin amino asit kalıntıları ile potansiyel etkileşimler göstermiştir. Bu nedenle, COVID-19’a karşı öncü bileşik(ler) olma kapasitesine sahip olabilirler.

Anahtar Kelimeler: Bağlanma enerjisi, COVID-19, Moleküler yerleştirme (Docking), Hidroksiklorokin, SARS-CoV-2, Sanal Tarama

Bariatrik Cerrahi Olmuş Obezite Hastalarında GSTM1 ve GSTT1 Polimorfizmlerinin Araştırılması

Abdulkadir Ünsal* , Hakan Buluş** , Onur Dirican*** , Serpil Oğuztüzün**** , Doğan Öztürk***** , Mehmethan Cihan****** , Ahmet Oğuz Ada******* , Mümtaz İşcan********

* ORC ID: 0000-0002-7989-4232, University of Health Sciences; Keçiören Training and Research Hospital; General Surgery Department; Ankara/Turkey
** ORC ID: 0000-0001-7439-8099, University of Health Sciences; Keçiören Training and Research Hospital; General Surgery Department; Ankara/Turkey
*** ORC ID: 0000-0003-0511-6611, Kırıkkale University Faculty of Science; Department of Biology; Kırıkkale/Turkey
**** ORC ID: 0000-0002-5892-3735, Kırıkkale University Faculty of Science; Department of Biology; Kırıkkale/Turkey
***** ORC ID: 0000-0003-1754-9246, University of Health Sciences; Keçiören Training and Research Hospital; General Surgery Department; Ankara/Turkey
****** ORC ID: 0000-0001-8701-754X, University of Health Sciences; Keçiören Training and Research Hospital; General Surgery Department; Ankara/Turkey
******* ORC ID: 0000-0001-9987-0572, Ankara University Faculty of Pharmacy Department of Toxicology; Ankara/Turkey.
******** ORC ID: 0000-0001-5839-4987, Cyprus International University, Faculty of Pharmacy, Lefkoşe, Turkish Republic of Northern Cyprus.

° Corresponding Author; Hakan BULUŞ
Tel.: +90-312 356 90 00 / 1158, e-mail : hakan_bulus6@hotmail.com

ÖZ

Obezite, alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olmasından kaynaklanan, tüm dünyada prevalansı endişe verici şekilde artan kronik bir hastalıktır. Obezite, oksidatif strese neden olan faktörlerden biridir ve oksidatif stres, reaktif oksijen türleri (ROT) ile hücrenin antioksidan savunma sistemi arasındaki dengesizlikten kaynaklanır. Obezitede artış gösteren ROT hipotalamik nöronlar üzerinde etkili olarak, açlık ve tokluğun kontrolünde ve buna bağlı olarak vücut ağırlığının kontrolünde etkili olurlar. ROT arttığında, DNA, protein ve lipitlerin oksidasyonu yoluyla hücre zedelenmesi, nekroz ve apopitoz oluşur. Adipoz dokuda oksidatif stresin artışı obez kişilerde metabolik sendrom gelişmesine neden olur. Diğer yandan kalori kısıtlaması veya egzersiz nedeniyle kilo kaybı oksidatif stresi azaltır. Mitokondri ROT oluşumunun en önemli kaynağıdır. Elektron transfer sisteminde, oksidatif fosforilasyon tepkimeleri sonucu oluşan ROT’lar, hücre sinyal mekanizması, hücre çoğalması ve farklılaşması gibi çeşitli fizyolojik olaylarda rol alırlar. Glutatyon S transferaz M1 ve T1 genleri, oksidan süpürücü aktivitelere sahip enzimleri kodlar.
Bu genlerdeki delesyon polimorfizmleri, karşılık gelen enzimlerinin olmamasına neden olur. Bu çalışmada, Türk toplumunda obezite tanısı almış 152 hastada vücut kitle indeksi (VKİ), TSH, glikoz, tokluk kan şekeri, trigliserit ve kolesterol düzeyleri gibi obezite ile ilişki parametreler ile GSTM1 ve GSTT1 polimorfizmleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Obezite hastalarında çalışılan parametreler ile GSTM1 ve GSTT1 polimorfizmleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunamamıştır. GSTM1 ve GSTT1 polimorfizimlerinin obezite ile ilişkisinin aydınlatılması açısından daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler: Obezite, GSTM1, GSTT1, Oksidatif stres, Polimorfizm, Multipleks PCR.

Pirinç Kepeği Takviyesi, Karbon Tetraklorürle İndüklenen Sıçanların Testis ve Karaciğerinde GSH Seviyelerini Artırır

Dwirini Retno Gunarti* , Dewi Sukmawati** ° , Mochammad Kamal Nasser*** , Teuku Abdi Zil Ikram**** , Rizqi Nanda Pribawa***** , Dwi Anita Suryandari******

* ORCID ID: 0000-0002-1990-0098, Department of Biochemistry and Molecular Biology, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia
** ORCID ID: 0000-0003-3777-8118, Department of Histology, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia
*** ORCID ID: 0000-0002-9895-8019, Undergraduate student, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia
**** ORCID ID: 0000-0003-1109-4893, Undergraduate student, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia
***** ORCID ID: 0000-0002-0984-925X, Undergraduate student, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia
****** ORCID ID: 0000-0003-2711-8335,Department of Medical Biology, Faculty of Medicine, Universitas Indonesia, Jakarta, Indonesia

° Corresponding Author; Dewi Sukmawati, MD., Ph.D.
Phone: +62 21 3146129, e-mail: ds_histoui@outlook.com; dewi.sukmawati@ui.ac.id

ÖZ

Bu çalışmada pirinç kepeğinin antioksidan olarak etkisi incelenmiştir. Pirinç kepeği, pirinç öğütme işleminin bir yan ürünüdür, zengin bir besin olmasına rağmen, gıda uygulamasında sınırlamaları vardır. Bu çalışmada, oksidatif stres modeli olarak karbon tetraklorür indüklenmiş sıçanlar (CCl4) kullanılmış ve IPB 3S pirinç kepeği takviyesinin (PKT) testis ve karaciğer glutatyon (GSH) düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Testis ve karaciğer, reaktif oksijen türlerine (ROT) maruz kalmaya eğilimli temsili organlar olarak kullanılmıştır. 150 ve 300 mg.kg-1 vücut ağırlığı (VA) PKT kulanılmıştır. Her iki organda GSH konsantrasyonu belirlenmiştir. PKT uygulanan tüm gruplarda, hem testis hem de karaciğerde CCl4 grubuna kıyasla anlamlı derecede daha yüksek GSH düzeyleri görülmüştür. 300 mg.kg-1 VA PKT dozda testiste GSH düzeyi kontrole göre anlamlı derecede yüksek iken 150 mg.kg-1 VA PKT dozunda karaciğer dokusunda GSH düzeyi kontrol
grubuna göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Dolayısıyla, pirinç kepeği takviyesi, potansiyel olarak koruyucu etkileri olan GSH seviyelerini sıçan karaciğer ve testis dokusunda artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Pirinç kepeği, IPB 3S, antioksidanlar, glutatyon, CCl4, karaciğer, testis.

Ferulik Asidin Sıçanlarda İzoniazidle İndüklenen Hepatotoksisiteye Karşı Koruyucu Etkileri

Ahmad AHMADIPOUR* , Fariba SHARIFIFAR** , Hussein ANANI*** , Somayyeh KARAMI-MOHAJERI****°

* ORCID: 0000-0001-7987-3872 Pharmaceutics Research Center, Institute of Neuropharmacology, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran,
** ORCID: 0000-0003-1792-3760 Herbal and Traditional Medicines Research Center, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran,
*** ORCID: 0000-0002-4770-3008 Faculty of Allied Medical Sciences, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran,
**** ORCID: 0000-0001-6256-6550 Department of Pharmacology and Toxicology, School of Pharmacy, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran,

° Corresponding Author; Somayyeh KARAMI-MOHAJERI,
Tel: +98 34 31325239, Fax: +98 34 31325003, e-mail: s_karami@kmu.ac.ir

ÖZ

İzoniazid (INH), tüberkülozun önlenmesi ve tedavisinde kullanılan bir antibiyotiktir. INH’nin en yaygın yan etkisi, oksidatif hasarın indüksiyonu yoluyla görülen hepatotoksisitedir. Ferulik asit (FA), bitki hücre duvarlarında bol miktarda bulunan antioksidan özelliklere sahip organik bir bileşiktir. Bu çalışmanın amacı, FA’nın Wistar sıçanlarda INH’nin neden olduğu hepatotoksisiteye karşı hepatoprotektif etkilerini değerlendirmektir. Sıçanlara, 11. günden 21. güne kadar sadece INH (21 gün boyunca 100 mg / kg / gün) ya da INH ile birlikte FA (10 ve 20 mg / kg / gün) veya silimarin (100 mg / kg / gün) enjekte edilmiştir. Daha sonra hayvanlar, serum aminotransferazlar ile total bilirubinin seviyesini, karaciğer histopatolojisini ve oksidatif stres parametrelerini değerlendirmek için ötanazi edilmiştir. Biyokimya ve histoloji bulgularına göre FA’nın birlikte uygulanması INH’nin hepatotoksisitesini önlemiştir. FA, doza bağlı olarak karaciğer dokusunda lipid peroksidasyon seviyesini düşürmüştür. FA uygulanan sıçanların karaciğer dokularındaki katalaz, süperoksit dismutaz ve glutatyon peroksidaz aktiviteleri, FA uygulanmayan INH’ye maruz kalan sıçanlara göre daha yüksek bulunmuştur. Birlikte ele alındığında sonuçlar, FA’nın INH’nin neden olduğu hepatotoksisiteyi önlemek için hepatoprotektif bir destek olarak kullanılabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: İzoniazid, ferulik asit, hepatotoksisite, antioksidan, oksidatif stres, histopatoloji

Ukrayna Florasının Altı Hypericum Türüne ait Tanısal Özellikleri Üzerine Morfolojik Araştırmalar

Valentyna MINARCHENKO* , Oksana FUTORNA** , Vitalii PIDCHENKO***° , Iryna TYMCHENKO**** , Tetyana DVIRNA***** , Larysa MAKHYNIA******

* ORCID: 0000-0002-5049-7620, M.G. Kholodny Institute of Botany, National Academy of Sciences of Ukraine 2 Tereshchenkivska Str., Kyiv 01004, Ukraine;
O.O. Bogomolets National Medical University. 22 Pushkinska Str., Kyiv 01004, Ukraine
** ORCID: 0000-0002-3713-6644, M.G. Kholodny Institute of Botany, National Academy of Sciences of Ukraine 2 Tereshchenkivska Str., Kyiv 01004, Ukraine
*** ORCID: 0000-0003-0850-6666, O.O. Bogomolets National Medical University. 22 Pushkinska Str., Kyiv 01004, Ukraine
**** ORCID: 0000-0001-7505-3164, M.G. Kholodny Institute of Botany, National Academy of Sciences of Ukraine 2 Tereshchenkivska Str., Kyiv 01004, Ukraine
***** ORCID: 0000-0002-9279-9766, M.G. Kholodny Institute of Botany, National Academy of Sciences of Ukraine 2 Tereshchenkivska Str., Kyiv 01004,
Ukraine; O.O. Bogomolets National Medical University. 22 Pushkinska Str., Kyiv 01004, Ukraine
****** ORCID: 0000-0002-8095-4255, O.O. Bogomolets National Medical University. 22 Pushkinska Str., Kyiv 01004, Ukraine

° Corresponding Author: Vitalii Pidchenko
Phone: +380937670224; e-mail: pidchenkovitalii@gmail.com

ÖZ

Ukrayna’daki Hypericum cinsine ait altı türün ilaç hammaddesi olarak kullanılan kısımlarının temel teşhis özelliklerinin karşılaştırmalı analiz sonuçları sunulmaktadır. H. alpigenum Kit, H. elegans Steph. ex Willd., H. hirsutum L., H. maculatum Crantz, H. montanum L. ve H. perforatum L türlerinin en önemli teşhis özellikleri salgı yapılarının yerleşimi, şekli ve rengidir. İncelenen türlerin yaprak, sepal, petal ve gövdelerinin temel morfolojik özellikleri verilmiştir. Hypericum droglarının türe özgü özelliklerinin kapsamlı bir analizi, türler arasındaki ilişkiyi açıkça belirlemeye imkan vermektedir. Ticari analiz sırasında bu özelliklerin kullanılması, belirli bir kantaron droğunun kasıtlı olarak değiştirilmesini veya yanlış teşhisini önleyebilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Teşhis özellikleri, Hypericum, ilaç hammaddesi, yaprak, sepal, petal, gövde, salgı yapıları, Ukrayna

Cilt Penetrasyonunun Artırılması: Mikroiğnelerin Rolü

Bülent SAMANCI*º , Fatma Gülgün YENER** , İsmail Tuncer DEĞİM***

* ORCID: 0000-0002-7198-5375, Pharmaceutical Technology Department, Faculty of Pharmacy, Dicle University, Diyarbakir, Turkey,
** ORCID: 0000-0002-7234-0034, Proffesor, Pharmaceutical Technology Department, Faculty of Pharmacy, Istanbul University, Istanbul, Turkey
*** ORCID: 0000-0002-9329-4698, Proffesor, Pharmaceutical Technology Department, Faculty of Pharmacy, Biruni University, Istanbul, Turkey

º Corresponding Author: Bülent SAMANCI
Phone: +904122411000-7531; e-mail: bulent.samanci@dicle.edu.tr

ÖZ

Transdermal taşıyıcı sistemler, oral taşıyıc sistemler ve parenteral taşıyıcı sistemlere göre bazı önemli avantajlar sağladığından araştırmacıların dikkatini çekmiştir. İlacın gastrointestinal (GI) sistemde bozunmaya uğraması, ilacın GI sistem yolağında oluşturduğu tahriş ve ilacın ilk geçiş etkisine uğraması, oral uygulamanın bazı dezavantajlarındandır. İlacın parenteral uygulanması için bir tıbbi personele ihtiyaç duyulması ve parenteral uygulamada kullanılan iğnenin hastalarda korku yaratması parenteral uygulamanın dezavantajları arasındadır. Bu olumsuzlukların üstesinden gelmek için, araştırmacılar transdermal ilaç taşıyıcı sistemler geliştirdiler. Transdermal ilaç uygulamasındaki en büyük engel, derinin muazzam bariyer tabakasını oluşturan Stratum Corneum (St. Corneum) tabakasıdır. Derinin bu ciddi bariyer probleminin üstesinden gelmek için bazı teknikler geliştirilmiştir. Mikroiğneler, terapötik ajanların deriye nüfuz etmesini arttırmak için geliştirilen fiziksel yöntemlerden biridir. Mikroiğneler, ilacı dermis tabakasına iletecek kadar uzun ve sinir hücrelerine ulaşmayacak ve ağrıya neden olmayacak kadar mikron boyutlu iğne dizilerinden oluşmaktadır. Mikroiğneler, imalatta kullanılan malzemelerin özelliklerine ve terapötik maddenin salınım mekanizmalarına göre katı mikroiğneler, çözünebilen mikroiğneler, içi boş mikro iğneler, kaplı mikro iğneler ve hidrojel mikro iğneler olarak 5 farklı tipte sınıflandırılabilir. Mikroiğneler aşıların, proteinlerin, nükleotidlerin, ilaç taşıyıcı sistemlerinin, kozmetiklerin uygulanmasında ve teşhis amaçlı kullanılabilir. Son yirmi yılda ilaç taşıyıcı sistemleri, hastalık teşhisi ve kozmetik gibi birçok alanda mikroiğneler için önemli teknolojik gelişmeler yaşanmış olsa da, geliştirilmesi gereken birçok çalışma alanı vardır. Özellikle uzun süreli tedavilerde, mikroiğneleri akıllı cihaz olarak geliştirmek amacıyla araştırmalar yapılmalıdır.

Anahtar kelimeler:

İlaç taşıyıcı, intradermal Mikrofabrikasyon cihaz, Mikroiğne, Deri penetrasyonu, Transdermal.

Tedavide Kullanılan Radyofarmasötiklere Genel Bakış

Erol AKGUN*, Emre OZGENC**º , Evren GUNDOGDU***

** ORCID NO: 0000-0002-7586-8520, Department of Radiopharmacy, Faculty of Pharmacy, Ege University, Izmir, Turkey
*** ORCID NO: 0000-0003-2111-101X, Department of Radiopharmacy, Faculty of Pharmacy, Ege University, Izmir, Turkey

º Corresponding Author: Emre ÖZGENÇ
Phone: 232 311 3282; e-mail: emre.ozgenc@ege.edu.tr

ÖZ

Radyofarmasötikler, radyonüklidik ve farmasötik kısımlardan oluşan radyoaktif ilaçlardır. Son zamanlarda, radyofarmasötiklerin teşhis ve tedavideki kullanımı artmaktadır. Terapötik radyofarmasötiklerin geliştirilmesi için çeşitli yaklaşımlar kullanılmıştır. Terapötik radyofarmasötiklerin nükleer tıp uygulamalarında önemli rolleri vardır. Günümüzde radyoimmünoterapi ile; tiroid kanseri, metastatik kemik kanseri, nöroendokrin tümörler ve miyeloproliferatif gibi çeşitli hastalıklar tedavi edilebilmektedir. Bu tedaviler çeşitli şekillerde kolaylık sağlar ve diğer tedavi yöntemlerine kıyasla avantajlı olabilir. Bu derlemede, mevcut radyofarmasötikler ve çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanımları özel ayrıntılar verilerek özetlenmiştir. Ayrıca, “teranostik” tanımı özetlenmiştir. Sonuç olarak, bu derleme bu alanda çalışan bilim insanları için faydalı olabilir.

Anahtar kelimeler:

Radyofarmasötik, Tedavi, Nükleer Tıp, Radyonüklit, Radyoimmunoterapi, Teranostik.

İyonlaştırıcı Radyasyon ve Onkolitik Virüsler ile Kombine Tedavinin Etkileri

Meliha EKİNCİ* , Derya İLEM-ÖZDEMİR**º

* ORCID: 0000-0003-1319-3756, Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Radyofarmasi Anabilim Dalı, 35100 Bornova, İzmir, Türkiye.
** ORCID: 0000-0002-1062-498X, Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Radyofarmasi Anabilim Dalı, 35100 Bornova, İzmir, Türkiye.

º Corresponding Author: Derya İLEM-ÖZDEMİR
Tel: 232 311 3282; e-mail: deryailem@gmail.com

ÖZ

Kanser, dünya çapında en önde gelen ölüm nedenidir. Kanserde tedavi yöntemleri, radyasyon tedavisi, cerrahi, kemoterapi, immünoterapi ve hormonal tedaviden oluşur. Kanser hücrelerini çoğalma yeteneğinden mahrum bırakan iyonlaştırıcı radyasyon tedavisi, hastalık süresince radyasyon tedavisi alan tüm kanser hastalarının yaklaşık %50’si ile kanser tedavisinin önemli bir bileşeni olmaya devam etmekte ve kanser için küratif tedavinin %40’ına katkıda bulunmaktadır. Rutinde uygulanan bu kanser tedavilerinin yan etkileri nedeniyle, yeni terapötik stratejilere duyulan ihtiyaç artmıştır. Son 20 yılda onkolitik virüslerin gelişmesiyle kanser tedavisinde viroterapi olarak adlandırılan yeni bir alan yaratılmıştır. Onkolitik virüsler, insan toksisitesinin az olduğu, geniş bir antikanser aktivitesi spektrumuna sahip yeni bir biyolojik terapötik gruptur. Yapılan çalışmalarda, kanser hücrelerinde seçici olarak enfekte olacak ve / veya çoğalacak şekilde
tasarlanabilen onkolitik virüslerin, tümör ksenograftları üzerinde iyonlaştırıcı radyasyon ile kombine halde kullanımlarının artmış antitümöral etki gösterdiği tespit edilmiştir. Bu derlemede iyonlaştırıcı radyasyon ve onkolitik virüslerle tedavi şekilleri anlatılmış ve güncel çalışmalardan örnekler sunulmuştur.

Anahtar kelimeler:

İyonlaştırıcı radyasyon, onkolitik virüs, kanser, tedavi, viroterapi, ksenograft.

Yazıcılar ve Baskı Teknolojilerinin Farmasötik Alanda Kullanımı

Ece ÇOBANOĞLU* , Cem VARAN** , Erem BİLENSOY***º

* ORCID: 0000-0002-4804-7495, Mersin Üniversitesi, Farmasötik Biyoteknoloji Anabilim Dalı, 33169 – Mersin
** ORCID: 0000-0002-9391-8691, Hacettepe Üniversitesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, 06100 - Ankara
*** ORCID: 0000-0003-3911-6388, Hacettepe Üniversitesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, 06100 - Ankara

º Corresponding Author: Erem Bilensoy
Tel: 0312 305 43 69; E-mail: eremino@hacettepe.edu.tr

ÖZ

Günümüzde kişiselleştirilmiş tıp uygulamalarının önem kazanması ve 3B’li üretim tekniklerinin neredeyse tüm endüstri alanlarında yaygınlaşması, kişiselleştirilebilir, doz esnekliği sağlayan ilaç
formülasyonlarının 3B’lu yazıcılar ile hazırlanmasının önünü açmaktadır. Her geçen gün yeni bir 3B üretim tekniği gelişmekte ve ilaç endüstrisine uygulanabilirliği araştırılmaktadır. Geleceğin ilaç
üretiminde yer alacak olan bu baskı teknolojilerinin detaylı olarak irdelenmesi amacı ile bu derleme son yıllarda hayatımıza girmiş 2B ve 3B baskı tekniklerine detaylı olarak yer vermenin yanı sıra bu teknolojilerin ilaç üretiminde kullanımına dahil güncel yayınlara da değinmektedir. Derleme kapsamında 3B baskı teknikleri birbirleri ile kıyaslanmış, olası üstünlük ve sakıncaları ortaya konularak ideal bir üretim yönteminin nasıl olabileceği hakkında ön görülere yer verilmiştir.

Anahtar kelimeler:

2B yazıcı, 3B yazıcı, Baskı teknolojisi, Farmasötikler, İlaç, Baskı Teknolojisi

Coleus amboinicus Lour’in Endofitik Mantarı Arthrinium rasikravindrae’den Elde Edilen Majör Bileşiğin Biyoaktiviteleri

Puji ASTUTI°* , Dwi Koko PRATOKO** , Rollando ROLLANDO*** , Giri Wisnu NUGROHO**** , Subagus WAHYUONO***** , Triana HERTIANI****** , Arief NURROCHMAD*******

* ORCID: 0000-0003-3316-6149, Pharmaceutical Biology Department, Faculty of Pharmacy, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta, Indonesia 55281
** ORCID: 0000-0001-7262-4515, Faculty of Pharmacy, Universitas Jember, Jember, Indonesia
*** ORCID: 0000-0001-6210-6247, Program of Pharmacy, Faculty of Science and Technology, Ma Chung University, Malang, Indonesia
**** ORCID: 0000-0001-9086-3181, Faculty of Pharmacy, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta, Indonesia 55281
***** ORCID: 0000-0002-1374-4506, Pharmaceutical Biology Department, Faculty of Pharmacy, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta, Indonesia 55281
****** ORCID: 0000-0002-1756-2478, Pharmaceutical Biology Department, Faculty of Pharmacy, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta, Indonesia 55281
******* ORCID: 0000-0001-7597-2574, Pharmacology and Clinical Pharmacy Department, Faculty of Pharmacy, Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta, Indonesia

°Corresponding author: Puji Astuti
Phone/Fax: +62-274-543120; e-mail: puji_astuti@ugm.ac.id

ÖZ

Birçok çalışma, endofitik mantarların terapötik değerlere sahip çeşitli biyoaktif bileşikler üretme kabiliyetini bildirmiştir. Arthrinium rasikravindrae olarak tanımlanan bir endofitik mantar Coleus
amboinicus Lour’in gövdesinden izole edilmiştir. Bu çalışmada, mantar fermantasyon suyunun etil asetat ekstresinden izole edilen ana bileşiğin sitotoksik ve antimikrobiyal aktiviteleri incelenmiştir. Sitotoksik aktivite testleri, T47D, MCF-7, WiDr, 3T3 ve Vero hücre hatlarına karşı MTT deneyi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Antimikrobiyal aktivitelerin belirlenmesinde Staphylococcus aureus ve Escherichia coli’ye karşı IC50 değerleri hesaplanmıştır. İzole edilen bileşik, HPLC kromatogramında (%98,55) tek bir pik vermiştir, WiDr hücreleri üzerinde en yüksek sitotoksik aktiviteye (IC50 35,03 ± 2,08 μg/mL) sahip olduğu belirlenmiş, S. aureus (IC50 232,10 ± 1,20 μg/mL) ve E. coli’ye (243,59 ± 1,32 μg/mL) karşı antimikrobiyal aktivite göstermiştir. Farklı reaktifler ile oluşturulan UV spektrumları ve İTK analizleri yorumlandığında bileşiğin, konjuge çift bağlara sahip N-içeren bir madde olduğu tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Coleus amboinicus Lour., sitotoksisite,antimikrobiyal, Arthrinium rasikravindrae, endofit, mantar.

Piknogenol ve Sisplatin ile Kombinasyonlarının Hepatoselüler Karsinom Hücre Canlılığı Üzerine Etkileri

Merve BECİT*,° , Sevtap AYDIN DİLSİZ** , and Nurşen BAŞARAN***

* ORCİD: 0000-0002-8084-4419, Department of Pharmacology, Faculty of Pharmacy, Ataturk University, Erzurum, 25240, TURKEY
** ORCİD: 0000-0002-6368-2745, Department of Pharmaceutical Toxicology, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara, 06100, TURKEY
*** ORCİD: 0000-0001-8581-8933, Department of Pharmaceutical Toxicology, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, Ankara, 06100, TURKEY

° Corresponding Author: Merve BECİT
Phone: +904422315241; Fax: +904422315201; e-mail: mervebecit@hotmail.com

ÖZ

Hepatoselüler karsinom tedavisinin yan etkiler ve ilaç direnci gibi birçok zorluğu devam etmektedir. Bu nedenle, farmasötik fonksiyonu yükseltecek ve toksisiteyi düşürecek yeni iyileştirmelere ihtiyaç vardır. Son zamanlarda, antineoplastik ilaçların piknogenol gibi doğal ürünlerle kombinasyonel tedavisinin etkinliği dikkat çekmektedir. Pycnogenol®, Pinus pinaster kabuğundan standartlaştırılmış bir ekstrakt olup fenolik bileşiklerden oluşur. Pycnogenolün, iyi tolere edilebilirliği ve yüksek güvenliği yanı sıra bazı kanserlerin tedavisinde de tamamlayıcı olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, sisplatin ile piknogenol kombinasyonunun sinerjik etkilerini, bu etkilerin insan hepatosellüler karsinom (HepG2) hücre canlılığı ile nasıl bir ilişki olduğunu ortaya çıkarmaktır. Tek başlarına ve kombine olarak tedavinin hücre canlılığı üzerindeki etkileri, Çin hamsteri akciğer fibroblastlarında (V79) ve HepG2 hücrelerinde MTT kullanılarak değerlendirildi. HepG2 hücrelerindeki bu kombinasyon tedavi, tek doz gruplarından daha fazla sitotoksik etki gösterdi. Piknogenol, sisplatinin sitotoksisitesini V79 hücrelerinde 24 saatlik inkübasyonda 500 μM, 48 saatlik 250-500 μM konsantrasyonda ve ayrıca HepG2 hücrelerinde 24 saat için 125-500 μM, 48 saat için 62.5-500 μM’de anlamlı artırdı (p <0.05). Çalışmamız HepG2 hücre hattında piknogenolün sisplatin ile tedavisinin kombine edildiğini gösteren ilk çalışmadır. Sonuç olarak, Pycnogenol HepG2 hücreleri üzerinde kombine tedavi ile sisplatin sitotoksisitesini indükledi ve sisplatin ile sinerjistik bir etki gösterdi. Sonuç olarak, piknogenol, hepatosellüler karsinomun kemoterapisinde rol oynayabilir; bununla birlikte, sisplatin ile etkileşimlerini  doğrulamak için daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Piknogenol, sisplatin, MTT, kanser, hepatoselüler karsinoma, HepG2 hücresi.

Silnidipin’in Amorf Katı Dispersiyonu ile Sulu Çözünürlüğünün İyileştirilmesi, Polimer Ağ Mikropartikülleri ile İçiçe Geçerek Formülasyonu ve Box-Behnken Tasarımıyla Optimizasyonu

Amit KUHIKAR* , Shagufta KHAN**° , Komal KHARABE*** ,
Dilesh SINGHAVI**** , Girish DAHIKAR*****

* ORCID: 0000-0001-7353-9814, Institute of Pharmaceutical Education and Research, Borgaon (Meghe) Wardha, Maharashtra, India.
** ORCID:0000-0002-2827-7939, Institute of Pharmaceutical Education and Research, Borgaon (Meghe) Wardha, Maharashtra, India.
*** ORCID: 0000-0002-5237-6929, Institute of Pharmaceutical Education and Research, Borgaon (Meghe) Wardha, Maharashtra, India.
**** ORCID: 0000-0002-2544-7226, Institute of Pharmaceutical Education and Research, Borgaon (Meghe) Wardha, Maharashtra, India.
***** ORCID: 0000-0002-2284-535X, Institute of Pharmaceutical Education and Research, Borgaon (Meghe) Wardha, Maharashtra, India.

°Corresponding Author: Shagufta Khan, Professor,
Phone: (+91)7152-240284, Fax (+91)7152-241684; e-mail: shaguftakhan17@rediffmail.com

ÖZ

Bir Biopharmaceutics Classification System sınıf II ilacı olan Silnidipin (CPN), çözünme oranıyla sınırlı biyoyararlanıma ve çok kısa bir yarılanma ömrüne (20.4 dakika) sahiptir. O yüzden CPN’nin terapötik konsantrasyonunun uzun bir süre korunabilmesi için çözünürlüğün iyileştirilmesine ve ilaç salımının uzatılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle, halihazırdaki araştırma, amorf katı dispersiyon (ASD) hazırlayarak CPN’nin çözünürlüğünü iyileştirmeyi ve CPN yüklü ASD’yi (CPNASD) iç içe geçen polimer ağı (IPN) mikropartiküllerine dahil ederek salımını sürdürmeyi amaçlamaktadır. ASD, Solutol HS 15 ve Gelucire ®50/13 kullanılarak hazırlanmıştır. Solutol HS 15, CPNASD’nin suda çözünürlüğünü serbest CPN’ye kıyasla 84.09 kat
artırarak daha iyi etki sağlamıştır, bu nedenle IPN mikropartiküllerinin formülasyonunda kullanılmıştır. ASD’nin diferansiyel taramalı kalorimetri (DSC) ve X-ışını kırınımı (XRD) ile karakterizasyonu CPN’nin kristalliğinde azalmayı doğrulamıştır. CPNASD ile yüklenmiş IPN mikropartikülleri, farklı konsantrasyonlarda kitosan, polivinil alkol (PVA) ve kitosan TPP kütle oranıyla hazırlanmıştır: ve Box-Behnken Tasarımıyla ile optimize edilmiştir. Tasarımda cevaplar, maksimum ilaç tutma etkinliği ve 12 saatte %80’den fazla ilaç salımından daha
fazla sürekli ilaç salımı ile sınırlandırılmıştır. Yazılım tarafından öngörülen optimize edilmiş kitosan içeren IPN mikropartiküllerinin bileşimi: kitosan 50mg, PVA 74.99mg (Sulu faz hacmi; 10 ml, Organik faz hacmi; 50 ml) ve kitosan : TPP oranı 2.52’dir. Bu bileşimle IPN, yüksek % enkapsülasyon etkinliği (83.87 ± % 0.85) ve 12 saat boyunca sürekli salım (83.29 ± 0.55) sağlamıştır. Solutol HS 15, CPN’nin çözünürlüğünde büyük bir artış sağlamıştır ve CPNASD’nin IPN mikropartiküllerine yüklenmesiyle üniform bir sürekli salım sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Silnidipin, Katı dağılım, Solutol HS 15, İç içe geçen polimer ağ mikropartikülleri, Kitosan, Polivinil alkol.